هیجان در کدام است؟...نسخه اصلی یا نسخه دوبله شده؟

توضیحات

دسته: مطالب مخاطبین

نوشته شده توسط بهرنگ برزین

(با نگاهی به فیلم The Lord of the Rings)

اگر در بین جوانان و افرادی که به فیلم های مختلف با موضوعات متفاوت علاقه مند هستند، نگاهی آمارگونه بیندازیم متوجه می شویم که کم نیستند کسانی که به فیلم های دوبله شده علاقه بیشتری دارند!

افرادی که اهل فیلم و صدا و تصویر هستند معمولاً در قالب دو گروه قرار می گیرند: یا جزء گروهی هستند که صدای ایرانی و زبان فارسی را از هر حیث رجحان داده و به کامل بودن فیلم ترجیح می دهند؛ در واقع برای دیدن و شنیدن یک فیلم به زبان فارسی، قید کامل دیدن آن را می زنند و سانسورها را نادیده می گیرند! و یا جزء گروه دوم هستند و معتقدند که دوبله باعث نابودی یک فیلم می شود و در واقع فیلم دوبله شده را اصلاً فیلم نمی دانند و اعتقادی به آن ندارند!

در سالهای اخیر، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و شرکت های خصوصی نظیر تصویرِ دنیای هنر، قرن 21، جوانه پویا و ... ، در پخش و توزیع فیلم های روز به صورت دوبله فعالیت زیادی داشته و همین امر باعث شده که در حال حاضر تعداد نسخه های دوبله در کشور ما بسیار زیاد شود. اینجاست که بستر برای علاقه مندان به دوبله فراهم می شود و جدال بین این دو گروه بیش از پیش به چشم می خورد!

هر یک از این دو گروه برای دفاع از نسخه مورد علاقه خود(دوبله و زبان اصلی) دلایلی آورده اند و با استدلال های مختلف سعی کرده اند نظر خود را به گروه مقابل الغاء نمایند!  یکی از مهمترین استدلال هایی که طرفداران دوبله در دفاع از نسخه های دوبله شده ارائه کرده اند این است که فیلمی که با زبان اصلی دیده می شود اگر به صورت زیرنویس فارسی باشد، خواندن زیرنویس باعث می شود برخی از لحظات هیجان انگیز و حساس فیلم و کیفیت تصویر که فقط با دقت در آن می توان ازآن  لذت برد از نگاه بیننده دور می ماند و با از دست دادن این لحظات لذت فیلم رو به افول می گذارد. و اگر به زیر نویس فیلم توجه نکنیم و فیلم را بدون زیرنویس ببینیم،اکثر قسمت های گفتگو و مکالماتی که بین کاراکترهای فیلم صورت می گیرد را متوجه نمی شویم. در واقع اعتقاد این گروه بر این است که هنگامی که صدای بازیگران فیلم را به صورت فارسی می شنویم، احساس نزدیکی بیشتری با شخصیت های فیلم داریم و به راحتی می توانیم با موضوع و کاراکترها ارتباط برقرار کنیم و این یعنی هیجان و لذت بردن از یک فیلم!

در مقابل، گروهی که علاقه مند به دیدن نسخه اصلی فیلم ها هستند در بیشتر اوقات بر این باورند که لذت دیدن یک فیلم در این است که با صدای اصلی بازیگران دیده و شنیده شود و اگر غیر از این باشد مانند این است که در لیوان آبمیوه یک قطره نفت بریزیم!!! آنان معتقدند همانطوری که این یک قطره نفت، مزه شیرین آبمیوه را غیر قابل تحمل می کند و آن را بِلا استفاده می گرداند، دوبله یک فیلم هم لذت فیلم را کاملاً از بین می برد! در واقع فلسفه تفکر این گروه از آنجا نشأت می گیرد که معتقدند در نسخه دوبله شده علاوه بر اینکه برخی صحنه ها سانسور می شود، در برخی موارد محتوای فیلم هم دگرگون می گردد و حتی ممکن است صدای افراد دوبلور با شخصیت و چهره بازیگر همگون نباشد و همین امر،خود باعث تنزل زیبایی و هیجان فیلم می گردد!

برای اینکه بررسی کنیم که نظر کدام یک از این دو گروه منطقی تر است، یکی از بهترین فیلم های تاریخ سینمای جهان به نام the lord of the rings را به عنوان شاخص انتخاب نمودم تا با تحلیل خصوصیات صوتی و تصویری نسخه اصلی و نسخه دوبله شده این فیلم به یک نتیجه قابل قبول برسیم.

قبل از شروع مقایسه باید عرض کنم که در مورد نسخه اصلی این فیلم، آقا طاهر بطور نسبتاً کاملی در این مورد صحبت کردند، هرچند که واقعاً نمی توان در قالب نوشتار، نسخه bluray extended این فیلم را توصیف کرد! نسخه اصلی این فیلم از لحاظ صدا و تصویر به قدری قدرتمند است که زبان را یارای توصیف نیست! کیفیت و شفافیتِ بی نظیر تصویر و track صوتي DTS-HD Master 6.1 این فیلم را در ردیف شاهکارهای تاریخ سینمای جهان قرار داده است و  جای هیچ بحث و انتقادی را باقی نمی گذارد! در مقابل هم جالب است بدانید دوبله فیلم 3گانه ارباب حلقه ها، بهترین دوبله تاریخ سینمای ایران شناخته شده است! وقتی به نام دوبلورهای این فیلم نگاهی بیندازیم، می بینیم که بهترین دوبلورهای ایران که تعدادی از آنها در سالهای گذشته جزء بهترین دوبلورهای جهان شناخته شده اند برای دوبله این فیلم دور هم جمع شده اند.

در مجموع باید گفت صدای دوبلورهای ایرانی بسیار نزدیک به صدای بازیگران فیلم بود و حتی در برخی کاراکترها، صدای دوبلورهای ایرانی بسیار جذاب تر و هیجان انگیزتر از خود بازیگر بود. مثلاً مرحوم عطاء الله کاملی که به جای سارومان صحبت کرد، صدایش حتی از صدای Christopher Lee هم گیراتر و حجیم تر بود! اما هرچقدر که دوبلورهای این فیلم، با هنرنمایی خود توانستند فیلم را جذاب کنند، متأسفانه متأسفانه متأسفانه شخص صدابرداری که کار صدا و باند و افکت و جلوه های صوتی نسخه دوبله  را بر عهده داشت، به طرز دِهشتناک و مرگباری صدای فیلم را خراب کرد، یا بهتر است بگویم نابود کرد!!! در ارباب حلقه ها 1(یاران حلقه)، بسیاری از آهنگ ها جایگزین شده بود و به جای آهنگ اصلی فیلم، آهنگی که هیچ ربطی به فیلم نداشت خودسرانه به کار گرفته شد! مثلاً در اوایل فیلم هنگامی که فرودو در آغوش گاندولف قرار می گیرد، یا در اواسط فیلم که 9 یار حلقه وارد قلمرو باشکوه کوتوله ها می شوند،  درنسخه اصلی فیلم ، آهنگ ملایم و آرامی به گوش می رسد، در صورتی که در نسخه دوبله شده آهنگ فیلم The Last Of The Mohicans جایگزین شده است که هیچ ارتباطی به این فیلم نداشت! در چند جای دیگر هم این تغییرات محسوس است!!!

اوج افتضاحی که صدابردار در این فیلم انجام داد، مربوط می شود به ارباب حلقه ها2 (دو برج)؛ در جاهایی که هیچ نیازی به اکو دادن صدای دوبلورها نبود،این کار را انجام داد! خیلی از صداهای ریز را حذف کرد و در واقع دیالوگ ها در خیلی از جاها به صورت بسیار بی روح و در فضایی ساکت و غیر طبیعی بیان می شد! بدترین باند ممکن برای دوبله این فیلم به کار رفت، به طوری که واقعاً ذوق مخاطب را جریحه دار می کند!

چطور؟!؟!؟! یک صدابردار چطور می تواند به خود اجازه بدهد و آهنگ فیلمی که در این قسمت اسکار گرفته را تغییر دهد؟!؟!؟!

در نسخه دوبله شده هر فیلمی، در خیلی از زمان ها، بسیاری از صداهای آرام، زمزمه ها، صدای برخورد اجسام و در کل صداهای ریزی که شنیدنشان باعث لذت بخش تر شدن فیلم می شود به گوش نمی رسد!

در نسخه دوبله، هیچ خبری از صدای چند کاناله،دیجیتال و فرمت هایی مثل DTS-HD ,  PCM , Dolby true  نیست و هر چه هست،صدایی خشک و غیر منعطف است که حتی شاهکار دوبلورهای ایران هم نمی تواند مرحمی بر این زخم باشد!

از بحث صدا که خارج شویم، به تصویر می رسیم. خیلی از افراد هستند که موضوع و محتوای فیلم را در اولویت دوم قرار می دهند و سعی می کنند که از تصویر و کیفیت و شفافیت فیلم لذت ببرند. باید پذیرفت که در فیلمهای دوبله شده، هرگز کیفیتی وجود ندارد ! فیلمی که به صورت دوبله به دست ما می رسد، بارها و بارها convert  می شود و در هر بار قسمتی از کیفیت خود را از دست میدهد و هیچ جذابیتی در کیفیت تصویر آن فیلم به چشم نمی خورد! اوج کیفیتی که یک فیلم دوبله شده می تواند داشته باشد، مربوط به صدا و سیما است و ما آن را از طریق tv می بینیم. اگر مثلاً فیلم دوبله شده ارباب حلقه ها را از طریق tv ببینیم و بخواهیم کیفیت تصویر آنرا با نسخه اصلی این فیلم مقایسه کنیم، دست به قیاس مع الفارق زده ایم که کاریست بس اشتباه! این کجا و آن کجا!!!

و سرانجام می رسیم به نقطه ضعف تمام فیلم های دوبله شده؛ یعنی ترجمه!

به راستی که بی سواد ترین مترجم های ایران،افرادی هستند که در حال حاضر کار ترجمه فیلم ها را بر عهده دارند! جالب است بدانید بعضی از مترجم ها در گوش خود هدفن می گذارند و هرچه که به گوششان میرسد را ترجمه می کنند و روی کاغذ می نویسند و حتی دوباره چک نمی کنند که ببینند آیا در جایی اشتباه کرده اند یا نه!!!  در همین فیلم ارباب حلقه ها هم ایرادات ترجمه ای بسیاری وجود دارد! من به دلیل آنکه علاقه بسیاری به این فیلم دارم، چند روز وقت گذاشتم و نسخه اصلی این فیلم را با دقت دیدم و ترجمه کردم . وقتی با ترجمه نسخه دوبله شده مقایسه کردم متوجه شدم در بسیاری از جاها به طور کامل ترجمه اشتباه است و در برخی از قسمت ها مدیر دوبلاژ به دلیل اینکه بتواند آن قسمت مربوطه را با دوبله سازگار کند،سعی کرده است که مفهوم دیالوگ را به کار ببرد نه منطوق آن را! وقتی فیلم را ترجمه کردم، خیلی چیزها از داستان را متوجه شدم در حالی که در نسخه دوبله شده،آن قسمت داستان به دلیل ضعف ترجمه مسکوت مانده بود!

به تمام دوستانی که معتقدند نسخه دوبله جذاب تر از نسخه اصلی است پیشنهاد می کنم وقت بگذارید و همین فیلم the lord of the rings  را دراین 2 نسخه ببینید. مطمئن باشید که جذابیت نسخه اصلی باعث می شود که در مورد اعتقاد خود تجدید نظر کنید! در جواب کسانی که معتقدند اگر به زیر نویس نگاه کنیم صحنه ها را از دست می دهیم و اگر زیر نویس نداشته باشد محتوای دیالگ ها و مکالمات را متوجه نمی شویم می گویم که این توجیه به هیچ عنوان قابل قبول نیست! اولاً بهتر آن است که زبان خود را تقویت کنید. در قرن 21میلادی  هستیم  و وارد سال 91شمسی شده ایم؛ گمان نکم در این دوران،زیاد جالب باشد که جوان برومند ایرانی به زبان بین المللی مسلط نباشد! ثانیاً حتی اگر قرار است بدون زیرنویس فیلمی را ببینید، مطمئن باشید کیفیتی که در صدا و تصویر نسخه اصلی هر فیلمی وجود دارد به قدری جذاب است که ضعف شما را در فهم محتوا پر می کند!

در پایان، با تمام این تفاسیر، به این نتیجه می رسیم که بی تردید هیجان و جذابیت نسخه اصلی در مجموع بسیار بیشتر از نسخه دوبله است؛ و تردید کردن در این نتیجه ی به دست آمده، خزیدن در میان سایه هاست!!!

با تشکراز استاد و دوست عزیزم آقا بهرنگ

 مرتضی