DTS VS Dolby Digital

  • پرینت

در مورد تفاوت صدا بين دو فرمت Dolby Digital و dts در مطالب مختلف زياد صحبت كردم و نوشتم, اما به علت اهميت اين موضوع و ناديده گرفتن فرمت dts از طرف بعضي از دوستان علاقمند به سيستم هاي سينمايي لازم ديدم دوباره مطلبي در اين خصوص بنويسم .

شروع فعاليت جدي كمپاني دالبي از اوايل سال 1970 ميلادي و با رواج دالبي Dolby NR- Dolby Noise Reduction شروع شد و پس از مدت كوتاهي با ارائه شش نوع فرمت دالبي براي ضبط و پخش كننده هاي نوارهاي مغناطيسي ادامه پيدا كرد, تمامي اين فرمت هاي كه كمپاني دالبي براي ضبط و پخش كاست هاي مغناطيسي ارائه كرد فيلترهاي بالاگذري بودند كه با حذف فركانس هاي بالا ميزان نويز صدا را كاهش ميدهند, كيفيت طراحي و عملكرد اين فيلترها بسته به ميزان حرفه اي بودن محصول كاملا متفاوت بود.

اولين اجراي رسمي دالبي ديجيتال 5.1 در سال 1992 و در فيلم Batman Returns  بود, و در سال 1999 با همكاري كمپاني Lucasfilm بصورت Surround EX 6.1 در ايالات متحده در فیلم Star Wars: Episode I   اجرا شد.

كمپاني Digital Theater Systems برخلاف رقيب خود با يك كلاس ساختاري كاملا متفاوت ظاهر شد.

ويژگي هاي صداي dts نسبت به دالبي به حدي زياد بود كه در اولين اجراي خصوصي كه اين كمپاني براي چند كارگردان صاحب نام گذاشت توانست نظر Steven Spielberg را براي صدا گذاري اولين قسمت Jurassic Park جلب كند.

 صداي dts داراي حجم بيت ريت متغير است Variable Bit Rate و در پيك هاي لحظه اي حجم بسيار بالاي از اطلاعات را به كانال هاي مختلف مخصوصا ساراند ارسال ميكند, بر خلاف فرمت دالبي كه از حجم بيت ريت ثابت در تمامي كانال ها استفاده ميكند Constant Bit Rate

 برتري ديگر dts نسبت به دالبي صدا گذاري جداگانه كانال LFE low frequency effect است, در صداي دالبي كانال LFE تركيبي از پنج كانال صدا است, اما در فرمت dts كانال LFE كاملا مجزا صدا گذاري ميشود, نتيجه صداي باسي با تفكيك بالاتر و در افكت هاي لحظه اي صداي فوق العاده ويرانگر نسبت به دالبي است, صدابردار در فرمت dts امكان تنظيم ميزان فركانس كانال LFE را دارد و مي تواند در صحنه هاي كه نياز به حجم باس بيشتر يا كمتر است فركانس كانال LFE را تنظيم كند بدونه اينكه تاثير منفي در ديگر كانال ها داشته باشد. اما در خيلي از فيلم ها با صداي دالبي ديجيتال ميشه اين تداخل كانال 1. LFE را به ويژه بروي كانال مركز احساس كرد نكته اي كه من در خيلي از فيلم ها تست كردم و تفاوت كاملا محسوس بوده.

 فيلم ديدن من كمي با ديگران فرق داره! از اول تا آخر يك فيلم يا توجه ام به تصوير هست يا اينكه دستم روي دكمه Audio كنترل پلير و در حال تغير صدا از دالبي به dts و بلعكس هستم البته اگر فيلم تراك dts داشته باشد, ميزان وضوح ديالوگ و تفكيك آن, حركت افكت ها در كانال هاي صدا, شدت افكت هاي لحظه اي در يك يا چند كانال و...

من از طرف داران سرسخت فرمت dts هستم و نمي توانم اين علاقه خودم را به اين كمپاني مخفي كنم اين علاقه و اعتقاد من به اين فرمت صدا از اين چندين سال تجربه تست بروي فيلم ها مختلف و سيستم هاي مختلف ايجاد شده, dts در بيش از 90% شنيده هاي من خودش را به من ثابت كرده و نشون داده در فرمت DVD و Blu-Ray بهترين و درست ترين موزيك و افكت را اجرا ميكند. شايد خيلي از دوستان فكر كنند كمپاني دالبي با اين همه تجربه و ارائه فرمت هاي مختلف چطور تا اين حد از كمپاني dts در فرمت هاي خانگي عقب تر است! بايد خدمت اين دوستان عرض كنم فرمت dts هميشه مثل يك اتومبيل لوكس بوده كه سرنشينان آن با افتخار بر آن سوار ميشوند, اينجا سرنشينان كمپاني هاي ارائه كننده DVD و Blu-Ray هستند؟ لوگوي dts به زيباترين و مشخص ترين شكل بروي كاور  فيلم چاپ ميشه و باعث ميشود فروش فيلم نيز بالا برود, خيلي ازكمپاني ها براي پرداخت نكردن حق امتياز كمپاني dts فيلم هاي خود را بروي DVD و Blu-Ray با تراك دالبي كه خيلي ارزان تر تمام ميشود عرضه كردند, براي مثال كمپاني Universal اكثر فيلم هاي مطرح خود را در اين چند ساله بروي دي وي دي با صداي دالبي ديجيتال عرضه كرده اما در فرمت BD همان فيلم ها را با تراك DTS-HD عرضه ميكنه چرا؟جواب برتري dts است كمپاني ها خوب متوجه اين نكته شده اند كه دالبي تبديل به يك كمپاني لوگو ساز شده و در عمل حرفي براي گفتن نداره! اگر كمي دقت كنيد انواع فرمت هاي دالبي را بروي كامپيوتر, كنسول ها بازي, و آمپليفايرهاي ديجيتال ميبينيد! كه شايد به غير از دالبي ديجيتال كه در جاي خودش قابل احترام است, ديگر فرمت هاي تنها طراحي هاي DSP صدا هستند و عملا كارامد نيستند. شايد اين مطلب براي بعضي از دوستان كه به من ميگن دالبي صداي بهتري داره زياد جالب نباشه و فكر كنند من دارم  سليقه شنيداري خودم را به مخاطب تحميل ميكنم! و احساسي با اين موضوح برخورد ميكنم, اما اگر خود همين دوستان كمي انصاف و تجربه داشته باشند  متوجه حرف هاي من ميشن و اينقدر بي دليل و با استدلال هاي ناآگاهانه و از روي كم تجربه گي سعي در اثبات برتري يك كمپاني نميكنند.

اگر من اينجا به صراحت ميگم فرمت dts برتري واضحي نسبت به تمامي فرمت ها دالبي داره از مخاطبم مي خواهم خودش تست كنه و نتيجه را به من بگه, خيلي جاها براي دمو رفتم و  سيستم مشكلاتي داشته كه تذكر دادم و گفتم اينجاي سيستم مشكل داره و با اعتماد و لطفي كه همه دوستان به من دارند توانستيم سيستمي كه در اول به دلايل مختلف بد Setup شده بود و بازده واقعي خود را نداشته به بالاترين ميزان كارايي برسانم. اين روش كار من است از تجربه ديگران براي كامل كردن تجربه شخصي و انتقال آن به ديگران استفاده ميكنم. و اگر كلا اشتباه ميكنم به من بگيد البته اگر تجربه و علم كافي را داريد.

اين نكته هم قابل ذكر است كه اين تفاوت بين صداي دالبي و dts در ديسك هاي ليزري تا اين حد محسوس است و در سينما آنچنان نميشه گفت تفاوت تا اين حد زياد است, در اروپا سينماهاي كه سالن هاي مجهز به دكودر dts دارند قيمت بليت بيشتري نسبت به دالبي يا THX دارند. كه طرفدارن dts  حاضر به پرداخت اين مبلع اضافه هستند. در سالن هاي سينما به علت آكوستيك, حجم صدا, نوع پردازشگر و خيلي از تكنيك هاي فضا سازي صوتي دالبي هم صداي خوبي داره مخصوصا سالن هاي THX ايده ال هستند. البته نه بعضي از سينماهاي ايران كه گفته ميشه صداي دالبي ديجيتال داره! تا جاي كه من ميدونم كمپاني دالبي هيچ سالني را در ايران تجهيز نكرده است؟!